Η πρόθεση του Υπουργείου Οικονομικών, με νομοσχέδιο που κατάθεσε στη Βουλή, να αιτηθεί Κοινοβουλευτικής έγκρισης για αλλαγή του ΦΠΑ στην κύρια κατοικία, θα προκαλέσει σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στους πολίτες. Αυτοί μάλιστα που θα υποστούν τις μεγαλύτερες συνέπειες είναι τα νεαρά ζευγάρια, οι πολύτεκνοι και οι κάτοικοι της υπαίθρου, των ημιορεινών και ορεινών περιοχών.
Ενώ το επιχείρημα για την αλλαγή της υφιστάμενης νομοθεσίας είναι η εφαρμογή κοινωνικής πολιτικής, η ψήφιση της συγκεκριμένης πρότασης θα επιφέρει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Έωλο αποδείχθηκε και το επιχείρημα ότι η αλλαγή ζητήθηκε από την Ε.Ε. Η επιστολή που έχει αποσταλεί δεν αναφέρεται σε καθορισμό περιορισμού μέτρων και αξίας. Ούτε και τα συμπεράσματα της Eurostat για το μέγεθος της μέσης κατοικίας στην Κύπρο μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για καθορισμό ορίων και να δικαιολογήσουν την πρόταση.
Η σημερινή νομοθεσία προβλέπει επιβολή ΦΠΑ 5% για τα πρώτα 200 τ. μέτρα και 19% για τα υπόλοιπα πέραν των 200 τ. μέτρων, ανεξάρτητα εάν το υποστατικό είναι οικία ή διαμέρισμα.
Η πρόταση του υπουργείου προβλέπει διαχωρισμό. Για μεν τα διαμερίσματα το 5% θα επιβάλλεται για τα πρώτα 90 τ. μέτρα και αξίας μικρότερης των 200 χιλ ευρώ. Για δε τις κατοικίες θα επιβάλλεται για τα πρώτα 170 τ. μέτρα και αξίας μικρότερης των 350 χιλ. ευρώ. Για τις πολύτεκνες οικογένειες θα αυξάνει το εμβαδόν κατά 15 τ. μέτρα για κάθε παιδί. Εάν δεν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις θα επιβάλλεται ΦΠΑ 19% στο σύνολο των τ. μέτρων.
Σε περίπτωση υιοθέτησης της πρότασης, κατά την άποψή μας, θα προκύψουν τα εξής προβλήματα.
1. Η αξία διαμερισμάτων και οικιών δεν είναι ομοιόμορφη σε όλη την επικράτεια. Για το ίδιο υποστατικό, από επαρχία σε επαρχία, η τιμή πώλησής του μπορεί να διαφέρει μέχρι και 30%.
2. Η αξία του ίδιου υποστατικού μεταβάλλεται από εξωγενείς παράγοντες και θα πρέπει συνεχώς να αναπροσαρμόζεται. Π.χ. η κρίση στην Ουκρανία έχει αυξήσει την αξία κατασκευής μέχρι και 30%. Συνεπώς μεταβάλλεται και η αξία πώλησης και ενδέχεται να ξεπεράσει τα καθορισμένα όρια.
3. Μια νέα οικογένεια με ένα παιδί αγοράζει δυάρι διαμέρισμα. Όταν αποκτήσει δεύτερο θα το πωλήσει για να αγοράσει τριάρι και εάν θα αποκτήσει και τρίτο να το πωλήσει ξανά για να αγοράσει μεγαλύτερο;
4. Οι αγρότες χρησιμοποιούν τον υπόστεγο χώρο των κατοικιών τους για φύλαξη των αγροτικών μηχανημάτων και των εργαλείων τους. Ο χώρος όμως αυτός προσμετρείται στο συνολικό εμβαδόν. Άρα θα ξεπερνά τα όρια και θα καλείται να καταβάλει ΦΠΑ 19% στο σύνολο της κατοικίας.
Οι επιπτώσεις στις πιο πάνω ομάδες πολιτών είναι προφανείς. Η πρόταση προάγει αντικοινωνική και όχι κοινωνική πολιτική.
Επιπρόσθετα δεν αποκλείεται με την εφαρμογή της πρότασης να ενισχυθεί η παραοικονομία. Σκόπιμα θα μειώνεται η τιμή πώλησης ακινήτων για να εμπίπτει στα όρια που θα καθορίζει η νομοθεσία. Το υπόλοιπο ποσό θα καταβάλλεται «ως μαύρο χρήμα» και ως εκ τούτου δεν θα φορολογείται. Συνεπακόλουθο, η απώλεια εσόδων για το κράτος.
Η υφιστάμενη νομοθεσία η οποία ψηφίστηκε το 2016 κατοχυρώνει πλήρως τη διαφάνεια και την ισότητα των πολιτών. Εάν απαιτούνται κάποιες πρόσθετες δικλείδες ασφαλείας για σκοπούς κατοχύρωσης της κοινωνικής διάστασης του μέτρου να συζητηθούν αυτές και μόνο.
