Οι ακραίες θέσεις με τις οποίες η Τουρκία και ο κατοχικός ηγέτης προσέρχονταν στην άτυπη πενταμερή, η αδιάλλακτη και ναρκισσιστική συμπεριφορά τους καθώς και η ανάγκη ικανοποίησης του εσωτερικού εθνικιστικού μπλοκ της Τουρκίας προμήνυαν από την αρχή αδιέξοδο στη διαδικασία. Η επιμονή τους στο αφήγημα των δύο κρατών, που κράτησαν Τσαβούσογλου και Τατάρ ενώπιον του Αντόνιο Γκουτέρες, ήταν ο καθοριστικός λόγος που η άτυπη πενταμερή κατέληξε με τον τρόπο που κατέληξε, με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ να βρίσκει τη φόρμουλα που θα κρατούσε ζωντανή τη διαδικασία.

Ο Αντόνιο Γκουτέρες, στην ουσία, αύξησε το οξυγόνο στο ήδη... διασωληνωμένο Κυπριακό, μέχρι την επόμενη άτυπη πενταμερή, που αναμένεται να συγκαλέσει, το επόμενο διάστημα, δίνοντας χρόνο στις δύο πλευρές, να προβληματιστούν, να διαβουλευτούν με την ειδική απεσταλμένη του και να προσέλθουν στην άτυπη πενταμερή κάτω από διαφορετικές συνθήκες από αυτές που παρουσιάστηκαν το τριήμερο 27 με 29 Απριλίου στη Γενεύη.  Πώς όμως, το αποτέλεσμα της νέας πενταμερούς μπορεί να είναι διαφορετικό από της παρούσας; Πόσο πρέπει να μας προβληματίσει η ουδέτερη στάση που επέλεξε να κρατήσει ο Γενικός Γραμματέας, στην δήλωσή του, για τα αποτελέσματα της διάσκεψης;

 
Ο σύμβουλος του προέδρου της ΕΔΕΚ για το Κυπριακό και υποψήφιος βουλευτής Λεμεσού, Χρίστος Ιακώβου, μιλώντας στον REPORTER, έκανε μία πρώτη σύντομη ανάλυση, για το αποτέλεσμα της διάσκεψης, αποδίδοντας ουσιαστικά την πλήρη ευθύνη της αποτυχίας της διάσκεψης στην τουρκική πλευρά.

«Ήταν αναμενόμενο το αδιέξοδο, επειδή η τουρκική πλευρά έχει προσαρμόσει την πρακτική της, στην ουσία της ρητορικής της. Είναι αυτονόητο αυτό. Η επιμονή της τουρκικής πλευράς στα δύο κράτη και στην πολιτική ισότητα, όπως την εννοεί, ήταν όρος που για τη δική μας πλευρά δεν δημιουργεί κοινό έδαφος για οποιαδήποτε μορφή συζήτησης. Μας προειδοποιούσε εδώ και αρκετούς μήνες, σχετικά με τη λογική των δύο κρατών, την επανειλημμένη αλλαγή του πλαισίου συνομιλιών, όπως καθορίστηκε από τη δεκαετία του 1970 και επικαλείται η δική μας πλευρά, συστηματικά. Επιβεβαιώθηκε τώρα στη συνάντηση, γεγονός το οποίο αναγκάζει τον Γενικό Γραμματέα στο τέλος της διαδικασίας να θεωρήσει ότι δεν υπάρχει κοινό έδαφος για να επαναρχίσουν συνομιλίες επί της ουσίας».

Ο κ. Ιακώβου πρόσθεσε πως το θέμα, αυτή τη στιγμή, είναι το τι θα κάνει η δική μας πλευρά. «Το ερώτημα είναι κατά πόσο η δική μας πλευρά θα επιμένει σε ένα πλαίσιο το οποίο, θεωρητικά μεν υπάρχει, αλλά πρακτικά έχει παραβιαστεί επανηλειμένα από την Τουρκία, από τη δεκαετία του 1980 με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους και επιμένοντας σε ένα πλαίσιο στο οποίο η δική μας πλευρά διολισθαίνει και υποχωρεί προς τις τουρκικές θέσεις, χωρίς η τουρκική πλευρά να προχωρεί σε συμβιβασμούς, αλλά να γίνεται πιο απαιτητική».

«Πρέπει να μας προβληματίσει η ουδέτερη στάση Γκουτέρες»

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, στις δηλώσεις του, για ενημέρωση των δημοσιογράφων, για τα αποτελέσματα των συνομιλιών κράτησε μία ουδέτερη στάση, παρουσιάζοντας μόνο τις θέσεις των δύο πλευρών, χωρίς να αφήνει να εννοηθεί ότι φταίει η μία ή η άλλη πλευρά. Κληθείς να σχολιάσει αυτή την στάση, ο κ. Ιακώβου σημείωσε πως αυτό είναι κάτι που πρέπει να προβληματίσει τη δική μας πλευρά, που επέμενε σε διπλωματική επίρριψη ευθυνών.

«Ο ΓΓ και γενικά τα Ηνωμένα Έθνη, ακολουθούν την τακτική των ίσων αποστάσεων, προσπαθώντας να συντηρήσουν μία διαδικασία. Δεν θέλουν να κηρύξουν αδιέξοδο στη διαδικασία, προσπαθεί να τηρεί την τακτική των ίσων αποστάσεων. Αυτό ευνοεί την Τουρκία, η οποία κερδίζει χρόνο, δημιουργεί νέα δεδομένα, που σε βάθος χρόνου τα θεωρεί τετελεσμένα και αναγκάζει και τη δική μας πλευρά να προσαρμοστεί. Τετελεσμένα όπως είναι το ψευδοκράτος, ο συνεχιζόμενος εποικισμός, η προσπάθεια δημιουργίας νομικών ερεισμάτων στα κατεχόμενα, η δημιουργία τετελεσμένων επί του εδάφους κλπ. και πάνω στα οποία θα πρέπει να προσαρμοστεί η ελληνοκυπριακή πλευρά στη λύση που αναμένεται να συζητηθεί, αν συζητηθεί σε βάθος χρόνου. Η Τουρκία έχει μετατρέψει τον χρόνο από το 1970 μέχρι σήμερα σε στρατηγικό της σύμμαχο».

Η νέα πενταμερής και οι ελπίδες για διαφορετικό αποτέλεσμα

Σε ό,τι αφορά τη νέα πενταμερή, που αναμένεται να συγκαλέσει ο Γενικός Γραμματέας των ΗΕ, ο Χρίστος Ιακώβου υπέδειξε πως αυτό ήταν αναμενόμενο, αφού δεν θέλουν να κηρυχθεί πλήρες αδιέξοδο ή να καταρρεύσουν οι συνομιλίες.

«Αυτή είναι μία πρακτική που επαναλαμβάνεται από τη δεκαετία του 1970, την είδαμε πρώτη φορά το 1977 που ήταν το πρώτο μεγάλο αδιέξοδο και στη συνέχεια στη δεκαετία του 1980. Τα ΗΕ προσπαθούν να συντηρήσουν μία διαδικασία, προσπαθώντας να κρατήσουν αμφότερες τις πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, μέσω της τακτικής των ίσων αποστάσεων. Εγώ αναμένω να ορισθεί μία νέα πρωτοβουλία, η οποία πιθανόν να έχει το ίδιο αποτέλεσμα με την παρούσα».

Ερωτηθείς για το κατά πόσο θα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι, για ένα διαφορετικό αποτέλεσμα της νέας πενταμερούς, ο κ. Ιακώβου τόνισε πως η αισιοδοξία δεν πρέπει να επικεντρώνεται στην τακτική, αλλά στην ουσία του Κυπριακού.

«Είμαστε αισιόδοξοι κατά πόσο υπάρχουν προοπτικές επίλυσης του προβλήματος. Δεν είμαστε αισιόδοξοι μόνο και μόνο επειδή συνομιλούμε. Επομένως, δεν θα έλεγα αν είμαι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος, απλώς η πρόβλεψη είναι ότι η Τουρκία μπορεί να κάνει και ένα τακτικό ελιγμό, έχοντας ανεβάσει τον πήχη των διεκδικήσεων, να κάνει μία τακτική κίνηση όπως είδαμε το 2004 στην Νέα Υόρκη και να πει “δέχομαι να πάω σε συνομιλίες”. Αλλά όταν γίνουν συνομιλίες επί της ουσίας, να θέσει αυτές τις μαξιμαλιστικές θέσεις, για να καταγραφούν κάτω και να αναγκάσει τη δική μας πλευρά να κάνει νέες υποχωρήσεις, για να συντηρήσει μία διαδικασία, που όχι μόνο έχει πεθάνει, αλλά έχει προ πολλού ξεφύγει από το πλαίσιο και τη λογική που η ελληνική πλευρά ήθελε να δώσει λύση από τη δεκαετία του 1970 και μετά».

Κληθείς να απαντήσει κατά πόσο το αποτέλεσμα της πενταμερούς ενδεχομένως να επηρεάσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ιουνίου, στο οποίο αναμένεται να τεθεί η τελωνειακή ένωση Τουρκίας και Ε.Ε., ο κ. Ιακώβου ξεκαθάρισε πως η παρούσα κατάσταση ελάχιστα θα επηρεάσει αυτή τη διαδικασία.

«Όπως έχει δείξει και η πρακτική του παρελθόντος, δεδομένου ότι εντός της ΕΕ υπάρχουν δυνάμεις που προτεραιοποιούν άλλα συμφέροντα, στις σχέσεις τους με την Τουρκία, από το Κυπριακό. Συνεπώς, αν υπάρχει μία νέα μορφή κυρώσεων, αυτή θα είναι ανώδυνη ή ολίγον επώδυνη για την Τουρκία, κάτι το οποίο δεν θα την αναγκάσει να αλλάξει ρότα στο Κυπριακό. Θεωρώ ότι αυτοί οι διάλογοι είναι πλέον αχρείαστοι, επειδή μας εγκλωβίζουν σε μία λογική, η οποία επαναλαμβάνει το παρελθόν και δίνει στην Τουρκία το δικαίωμα να κερδίζει χρόνο και να μας εκβιάσει σε μία λύση, η οποία μας προβάλλει από τη μία πλευρά το χείριστο και από την άλλη το λιγότερο κακό που και στη μία πλευρά και στην άλλη είναι εθνική αυτοκτονία».