Ότι και να πούμε, ότι και να γράψουμε για τον Δώρο Λοΐζου, θα είναι απλώς μια επιβεβαίωση της διαπίστωσης, ότι αυτός ο τόπος ευλογήθηκε να έχει τέκνο του τον Δώρο, έστω και για το ελάχιστο χρονικό διάστημα των τριάντα ετών.
Γιατί, ο Δώρος, στα τριάντα χρόνια του σύντομου βίου του, αντιλήφθηκε πλήρως το νόημα της ζωής και του θανάτου, το μεγαλείο της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
Και καθώς ήταν χαρισματικός, δίδαξε σε μας αυτά τα βασικά συστατικά μιας αξιοπρεπούς ζωής.
Ο Δώρος Λοΐζου χάραξε το δικό του φωτεινό μονοπάτι μέσα στα σκοτάδια της προδοσίας και της τραγωδίας που ζούσε η Κύπρος.
Ο δρόμος του Δώρου ήταν συνέχεια των δρόμων που περπάτησαν ήρωες αυτού του έθνους, από τα βάθη των αιώνων μέχρι σήμερα.
Και αυτόν τον δρόμο, δεν μπορούν να τον περπατήσουν όλοι. Μόνο οι ξεχωριστοί.
 
Ο Δώρος ήταν ξεχωριστός.
Δεν ήταν κατά σύμπτωση ήρωας. Ήταν συνειδητός επαναστάτης. Ήταν αφοσιωμένος εραστής της ελευθερίας και της δημοκρατίας.  
Στο ένα χέρι την πένα, για να «βάζει οργή και φωτιά στα παιδιά», στο άλλο χέρι το ντουφέκι, τρέχοντας στους δρόμους και στις πλατέες.
Στη τρίτη τάξη του Γυμνασίου έγινε ενεργό μέλος της ΕΟΚΑ, διανέμοντας φυλλάδια και προκηρύξεις, αναγράφοντας συνθήματα στους τοίχους.
Όταν εκδηλώθηκε η τουρκοανταρσία το 1963 κατατάγηκε στον στρατό εθελοντικά. Λίγο αργότερα υπηρέτησε την κανονική του θητεία
Όταν εκδηλώθηκε το προδοτικό πραξικόπημα μετέβη στα γραφεία της ΕΔΕΚ και οργάνωσε, σε συνεργασία με άλλα στελέχη του κόμματος, ομάδα ένοπλης αντίστασης.
Αυτό ήταν το ντουφέκι.
Αλλά και η πένα του, ήταν το ίδιο καυτή όπως τη σφαίρα.
Αγαπούσε το θέατρο, τη λογοτεχνία, τη μουσική, την ιστορία και φυσικά την ποίηση.
Ανέβασε θεατρικά έργα, σκηνοθετούσε, πρωταγωνιστούσε, έγραφε, μετάφραζε άλλους επαναστάτες ποιητές, δίδασκε ιστορία.
Πρωτοστάτησε σε πολλές προσπάθειες για να φέρει νέα πνοή στο πολιτιστικό προϊόν.
Ανήσυχο πνεύμα και αδάμαστη ψυχή όπως ήταν, πάντα προσπαθούσε για το νέο.
 
Στο πρόσωπο του Βάσου Λυσσαρίδη και στην ΕΔΕΚ, ο Δώρος είδε την αντανάκλαση των δικών του ιδεολογικών πεποιθήσεων, είδε πεδίο αγώνων μπροστά του, είδε ότι η επανάσταση είχε πολιτικό φορέα.
Γι’ αυτό ήταν σχεδόν αναπόφευκτο να ενταχθεί στην ΕΔΕΚ, στην οποία σύντομα αναδείχθηκε σε ηγετικό στέλεχος και εκλέχθηκε οργανωτικός γραμματέας της Σοσιαλιστικής Νεολαίας ΕΔΕΝ.
Οι μαύρες μέρες πριν το πραξικόπημα, έγιναν πιο μαύρες μετά την αποφράδα ημέρα της 15ης Ιουλίου 1974.
Ο Δώρος, μαζί με όλη την ΕΔΕΚ, αντιστάθηκαν. Η αντίσταση της ΕΔΕΚ ήταν η μόνη οργανωμένη αντίσταση κατά του πραξικοπήματος, πέραν των νομίμων δυνάμεων ασφαλείας του κράτους.
Και αυτό ήταν που οδήγησε τις δολοφονικές σφαίρες  κατά του Βάσου Λυσσαρίδη, εκείνο το θλιβερό πρωινό της 30ης Αυγούστου 1974, με αποτέλεσμα ο Δώρος να περάσει στην αθανασία.
 
Φίλες και φίλοι,
Η δολοφονία του Δώρου Λοΐζου, ως θλιβερή συνέπεια της απόπειρας κατά του Βάσου Λυσσαρίδη, δεν ήταν τυχαία.
Έχουμε χρέος να επαναλαμβάνουμε το τι προηγήθηκε, όχι μόνο για να αναζητήσουμε την αλήθεια, όχι μόνο για να μαθαίνουν οι επόμενοι, αλλά και γιατί κάποια στιγμή οι εγκληματίες πρέπει να ξεσκεπαστούν και να τιμωρηθούν.
Όπως έχω πει, η αντίσταση της ΕΔΕΚ ήταν η μόνη οργανωμένη αντίσταση κατά του πραξικοπήματος, εκτός των πιστών στη δημοκρατία αστυνομικών.
Η ΕΔΕΚ προκάλεσε σοβαρές απώλειες στους πραξικοπηματίες και σοβαρή καθυστέρηση στην επικράτηση του πραξικοπήματος. Η ΕΔΕΚ στην ουσία έσωσε τον Μακάριο, αφού του έδωσε τον χρόνο να διαφύγει και να καταφύγει σε περιοχές που ελέγχονταν από τις δημοκρατικές δυνάμεις.
Οι πραξικοπηματίες δεν είχαν πετύχει όλους τους στόχους τους.
Ο Μακάριος διασώθηκε.
Στις συνομιλίες που άρχισαν μετά την τουρκική εισβολή, για να εξευρεθεί λύση, η Τουρκία δεν είχε πετύχει όλους τους δικούς της στόχους. Και εφόσον η Τουρκία δεν πέτυχε τους στόχους της, τα όργανα της, δηλαδή οι προδότες, είχαν ακόμα αποστολή.
Η Τουρκία ήθελε μια διευθέτηση, όπου με την δική μας υπογραφή, να ελέγξει όλη την Κύπρο. Αυτό δεν έγινε.
Το πιο τρανταχτό παράδειγμα – και είναι αυτό που όπλισε τους πραξικοπηματίες, για να διαπράξουν την απόπειρα δολοφονίας κατά του Γιατρού - ήταν η σύσκεψη της 15ης Αυγούστου 1974.
Ενώ, οι πραξικοπηματίες υποτίθεται ότι αποχώρησαν από την εξουσία και παρέδωσαν στον Γλαύκο Κληρίδη, ήθελαν να εξουδετερώσουν τον Γιατρό.
Γιατί, ο στόχος της τουρκοποίησης της Κύπρου έπρεπε να επισημοποιηθεί. Και ο Λυσσαρίδης και η ΕΔΕΚ ήταν εμπόδιο.
Δεκαπέντε ημέρες πριν την απόπειρα δολοφονίας του Γιατρού, στις 15 Αυγούστου 1974, συγκλήθηκε σύσκεψη στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών.
Αντικείμενο της σύσκεψης ήταν το λεγόμενο Σχέδιο Γκιουνές, το οποίο στην ουσία θα οδηγούσε στην τουρκοποίηση της Κύπρου. Και ενώ ήταν σε εξέλιξη ο «Αττίλας 2», η δεύτερη φάση της εισβολής, κάποιοι ήθελαν να επιβάλουν εκβιαστικά το σχέδιο Γκιουνές.
Όλοι έλεγαν στον Γιατρό να μην πάει στη σύσκεψη, γιατί θα υπήρχαν ένοπλοι πραξικοπηματίες εκεί και κινδύνευε η ζωή του. Όμως ο Βάσος Λυσσαρίδης ήξερε ότι  έπρεπε να αποτρέψει επιβολή του σχεδίου Γκιουνές. Και πήγε.
Η ομιλία του, η ισχυρή αντίδραση του Βάσου Λυσσαρίδη, ήταν καθοριστικής σημασίας για να αποτραπεί η επιβολή του Σχεδίου Γκιουνές.
Γι’ αυτό έπρεπε να εξουδετερωθεί ο Λυσσαρίδης και να αποδυναμωθεί η ΕΔΕΚ. Γιατί η ΕΔΕΚ ήταν πόλος αντίστασης και στην τουρκοποίηση της Κύπρου.
Όμως, η απόπειρα κατά του Γιατρού και η δολοφονία του Δώρου, είχε και άλλο στόχο.
Οι πραξικοπηματίες ήξεραν ότι η ΕΔΕΚ ήταν οπλισμένη. Και ότι η απόπειρα θα προκαλούσε αντίποινα από τους εδεκίτες. Και θα γινόταν μακελειό και θα υπήρξε περαιτέρω αποσταθεροποίηση και η Τουρκία θα έβρισκε ξανά αφορμή να προελάσει και να καταλάβει και άλλα εδάφη ή να εγκαταστήσει στρατό σε όλη την Κύπρο, δήθεν για να προστατεύσει τους τουρκοκύπριους.
Και αυτό όμως το κατάλαβε ο Βάσος Λυσσαρίδης. Και ενώ το πουκάμισο του ήταν κατακόκκινο από το αίμα του αγαπημένου του Δώρου, κάλεσε τους εδεκίτες να μην απαντήσουν με αντίποινα.
Οι δολοφόνοι δεν ήταν απλώς άφρονες. Εκτελούσαν σχέδιο.
 
Φίλες και φίλοι,
Η δολοφονία του Δώρου έγινε στο φως της ημέρας. Ήξεραν οι δολοφόνοι πως δεν θα τους έψαχναν, πως δεν κινδύνευαν με σύλληψη, πως δεν θα υπήρχαν μαρτυρίες. Η μαρτυρία μιας γυναίκας κάπου χάθηκε υποτίθεται.  
Και αυτό έγινε. Ενώ όλοι ξέρουν ποιοι είναι οι δολοφόνοι, ποτέ δεν συνελήφθησαν, δεν διώχτηκαν και δεν καταδικάστηκαν.    
Εμείς, δεν δεχόμαστε ότι το έγκλημα παραγράφηκε.
Η υπόθεση για μας παραμένει ανοιχτή.
Και θα παραμείνει ανοιχτή, μέχρι να τιμωρηθούν οι δολοφόνοι.
Για να δικαιωθούν τα αγαπημένα πρόσωπα του Χρυσήλιου Μαυρομμάτη, ο οποίος βρέθηκε στην κόλαση των πυρών και έχασε τη ζωή του. Τη μνήμη του Χρυσήλιου Μαυρομμάτη τιμούμε σήμερα, απονέμοντας του το φωτοστέφανο του μάρτυρα της Κύπρου. Συμπαραστεκόμαστε στην οικογένεια του, θρηνώντας μαζί της, την απώλεια του αγαπημένου τους.
  
Φίλες και φίλοι,
Όπως έχω πει, στην παρουσίαση ενός βιβλίου για τον Δώρο και την ποίηση του, για εμάς τους εδεκίτες, ο Δώρος Λοΐζου είναι η σημαία μας, ο φάρος μας, ο κριτής μας.
Ο Δώρος Λοΐζου είναι η ουσία της ΕΔΕΚ.
Και η ουσία της ΕΔΕΚ εκφράζεται μέσα από τους στίχους του:
 
Πάντως, Εμείς θα τους αντισταθούμε, Όποιοι και να’ ναι, Όσο δυνατοί και να’ ναι.

Γραφείο Τύπου
Λευκωσία, 31 Αυγούστου 2025