Με αφορμή την επέτειο των είκοσι χρόνων από το θάνατο του Βουλευτή της ΕΔΕΚ και Γενικού Γραμματέα της ΔΕΟΚ, Ρένου Πρέντζα,  η ΕΔΕΚ, η ΔΕΟΚ και η οικογένεια του αείμνηστου Ρένου Πρέντζα, διοργάνωσαν την Παρασκευή 11 Ιανουαρίου, στο Κινηματοθέατρο Παλλάς εκδήλωση μνήμης και τιμής με θέμα: «Ρένος Πρέντζας. 20 χρόνια μετά…για πάντα κοντά μας!»

Χαιρετισμό απηύθυναν ο Πρόεδρος του Κ.Σ.ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, ο Πρόεδρος της ΔΕΟΚ Ιωσήφ Αναστασίου και ο Νικόλας Πρέντζας, εκ μέρους της οικογένειας του αείμνηστου Ρένου Πρέντζα. Κύριος ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και Υφ. Εθνικής Άμυνας Λουκάς Θ. Αποστολίδης. Την παρουσίαση της εκδήλωσης ανέλαβε η Θέα Χριστοδουλίδου ενώ την καλλιτεχνική επιμέλεια του προγράμματος ο Χρήστος Φιλίππου.

Στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, μίλησε για τη σχέση που είχε με τον Ρένο Πρέντζα. Ανάμεσα σε άλλα ανέφερε:

«Η ανάμνηση και μόνο της φυσιογνωμίας του Ρένου Πρέντζα προκαλεί αυθόρμητη συγκίνηση.

Για τον Ρένο θα μπορούσαν να γραφτούν χιλιάδες λέξης, εκατοντάδες σελίδες για να σκιαγραφήσουν απλά και μόνο την προσωπικότητα και το ήθος- του.

Επρόκειτο για ένα διορατικό και ακούραστο ηγέτη, έναν ανιδιοτελή, ευγενή, δίκαιο, ακέραιο, σεμνό και αυθεντικό άνθρωπο, μα πάνω από όλα βαθιά δημοκράτη και συνειδητό πατριώτη».

Στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της ΔΕΟΚ, Ιωσήφ Αναστασίου, παρουσίασε την δράση του Ρένου Πρέντζα στους αγώνες για δημοκρατία και για διεκδίκηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Ειδικότερα, ανάμεσα σε άλλα ανέφερε:

«Είναι δύσκολο να μιλήσει κάποιος για έναν τόσο πολυτάλαντο άνθρωπο, για μια τόσο πολυσχιδή προσωπικότητα. Για έναν αγωνιστή που αφιέρωσε τόσο γενναιόδωρα τη ζωή του στην πατρίδα, στα δημοκρατικά ιδεώδη, στο σοσιαλιστικό όραμα, στους απόκληρους και δυστυχισμένους της κοινωνίας. Σπάνια η ζωή ενός ανθρώπου ταυτίζεται ή πλησιάζει το τέλειο στο ήθος, στην ευαισθησία στην αξιοπρέπεια, στην βαθιά αρετή.  Μια τέτοια σπάνια περίπτωση ήταν ο Ρένος Πρέντζας.  Ο κόσμος του ήταν ο ίδιος κόσμος της Κύπρου.  Ένας κόσμος ζυμωμένος με τον πόνο, τα όνειρα και τις ελπίδες του απλού εργάτη, του αγνού ιδεολόγου, του φλογισμένου επαναστάτη, του ταπεινού χριστιανού. Ένας κόσμος που ξετυλίγεται σαν κουβάρι από την στιγμή που μικρό, αμούστακο αγόρι μόλις στα 11 του χρόνια είχε δώσει τον όρκο της ΕΟΚΑ για την απελευθέρωση της Κύπρου από τους Άγγλους. Είναι πολλοί αυτοί που ξεκίνησαν αγωνιστές με οράματα και προσδοκίες για να αλλάξουν τον κόσμο, να τον κάνουν καλύτερο και πιο ανθρώπινο, αλλά στην πορεία εξόκειλαν σε θελκτικά λιμάνια χάνοντας τον προορισμό τους. Ο Ρένος παρέμενε σταθερός στις αξίες του. Δεν υπόκυψε σε καλόηχες σειρήνες, δεν συμβιβάστηκε, δεν ξεπούλησε τα ιδανικά και τα οράματα του.  Η διαδρομή του σε ολόκληρη την εξέλιξη του ιστορικού και κοινωνικού βίου είναι αξεδιάλυτα δεμένη με τους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες του τόπου.  Η ζωή του ήταν ένας διαρκής αγώνας για την κατάκτηση της ελευθερίας την ενίσχυση της δημοκρατίας, την καλυτέρευση της ζωής του ανθρώπου.  Για τον Ρένο δεν νοείται σοσιαλισμός χωρίς δημοκρατία, ελευθερία χωρίς κοινωνική ισότητα, δημοκρατία χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη και σεβασμό στην διαφορετική άποψη. Φίλες και φίλοι, για μας ο Ρένος Πρέντζας δεν είναι απλά μια εμβληματική μορφή του συνδικαλιστικού κινήματος και της πολιτικής ζωής του τόπου.  Μια ιστορική προσωπικότητα που κοσμεί με τις φωτογραφίες της τα γραφεία της οργάνωσης.  Για μας ο Ρένος θα είναι πάντα ο δάσκαλος, το παράδειγμα, ο εμπνευστής μας, ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή σ’ αυτή την μικρή κόγχη που ονομάζεται ΔΕΟΚ και της έδωσε ζωή, όραμα και προοπτική.  Πάντα στα αυτιά μας θα ηχεί και θα μας οδηγεί ο Μικρός Θοδωρής «όχι έσσεται ήμαρ, φέρνουμε ήμαρ». Εμείς θα φέρουμε την μέρα αλλιώς μοναχή της ποτέ δεν θα ρτεί».

Στην ομιλία του ο Πρώην Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και Υφ. Εθνικής Άμυνας Λουκάς Θ. Αποστολίδης αναφέρθηκε λεπτομερώς στη  δράση και στους αγώνες του Ρένου Πρέντζα. Ανάμεσα σε άλλα, ανέφερε:

«Πέρασαν είκοσι χρόνια όταν στις 20 Νοεμβρίου 1998, ο Ρένος έφυγε για το μεγάλο ταξίδι. Οι αναμνήσεις, όμως από την πολυτάραχη ζωή του και τα συναισθήματα πλημμυρίζουν την σκέψη μας. Είναι σαν να έφυγε χθες. Ο καθένας σε αυτή την αίθουσα θυμάται την εικόνα, τη μορφή και τον λόγο του. Πολυσχιδής προσωπικότητα. Ως αγωνιστής της πατρίδας και του ελληνισμού, από μικρός έδωσε ενεργά το παρόν. Ως μαχητής της Δημοκρατίας και της Ανεξαρτησίας, μιας ενιαίας και κυρίαρχης Κύπρου, βρίσκονταν πάντα ένα βήμα πιο μπροστά. Ως δάσκαλος, δημοσιογράφος, διανοούμενος, συγγραφέας και πολιτικός, παντού έδωσε ενεργά το παρόν. Δυστυχώς, τα οράματά του για την πατρίδα δεν έχουν ακόμη πραγματοποιηθεί.

Το πνευματικό μνημόσυνο του Ρένου, συμπίπτει με δύσκολους καιρούς για τον ελληνισμό. Ο ορίζοντας επίλυσης του Κυπριακού είναι ΣΎΝΝΕΦΟ ΣΚΕΠΉΣ και η ορατότητα ιδιαίτερα θολή. Η τουρκική επιθετικότητα ρητορικά, αλλά και με δράσεις απειλεί Ελλάδα και Κύπρο. «Θα ρίξουμε τους Έλληνες στη θάλασσα», λέει ο Ερντογάν. Όχι μόνο δεν αποσύρουμε τον κατοχικό στρατό, αλλά θα τον ενισχύσουμε. Έχει ανάγκη ο ελληνισμός, Ελλάδα και Κύπρος, από αγωνιστές σαν τον Ρένο. Σε αυτές τις συνθήκες έχει ανάγκη ο ελληνισμός από ιδέες, οράματα που θα κάνουν την Ελλάδα και την Κύπρο ισχυρές δημοκρατίες. Έτσι μονάχα οι συμπολίτες μας θα είναι περήφανοι, ευτυχισμένοι και έτοιμοι πάντα να προασπίζονται τη Δημοκρατία και τη Λευτεριά. Έτσι και το ανήσυχο πνεύμα του Ρένου θα ηρεμήσει στο χώρο όπου το φυσικό ανταμώνει το θείο».

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της ομιλίας του Προέδρου της ΕΔΕΚ, Μαρίνου Σιζόπουλου:

Χαιρετισμός του Προέδρου του Κ.Σ ΕΔΕΚ Μαρίνου Σιζόπουλου

στην εκδήλωση Μνήμης του Ρένου Πρέντζα

Λευκωσία, 11 Ιανουαρίου 2019

Η ανάμνηση και μόνο της φυσιογνωμίας του Ρένου Πρέντζα προκαλεί αυθόρμητη συγκίνηση.

Για τον Ρένο θα μπορούσαν να γραφτούν χιλιάδες λέξης, εκατοντάδες σελίδες για να σκιαγραφήσουν απλά και μόνο την προσωπικότητα και το ήθος- του.

Επρόκειτο για ένα διορατικό και ακούραστο ηγέτη, έναν ανιδιοτελή, ευγενή, δίκαιο, ακέραιο, σεμνό και αυθεντικό άνθρωπο, μα πάνω από όλα βαθιά δημοκράτη και συνειδητό πατριώτη.

Η προσφορά- του στη Δημοκρατία ατέλειωτη, με ενεργή συμμετοχή στις δημοκρατικές κινητοποιήσεις του Ελληνικού λαού στα φοιτητικά- του χρόνια στις αρχές της 10ετίας του 1960.

Δραστήριο στέλεχος του Κυπριακού φοιτητικού Κινήματος στην Αθήνα, καθαιρέθηκε από τη χούντα των συνταγματαρχών, από το Δ.Σ της ΕΦΕΚ.

Πρωταγωνιστή στον αντιχουντικό αγώνα με διπλό στόχο, την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα και την προστασία της ιδιαίτερης- του πατρίδας από τη λαίλαπα των πατριδοκάπηλων και ξενοκίνητων συνταγματαρχών.

Μέρος της ηγετικής ομάδας προάσπισης της συνταγματικής νομιμότητας που κινδύνευε από την συνωμοτική και προδοτική δράση της χούντας των Αθηνών και της τρομοκρατικής οργάνωσης ΕΟΚΑ Β’.

Κατά την εκδήλωση του πραξικοπήματος υπερασπίσθηκε ένοπλα τη δημοκρατία, εκθέτοντας τον εαυτό- του όπως και οι συναγωνιστές του σε μεγάλους κινδύνους αρχικά στις μάχες στο άνοιγμα του Κολοκάση και στη συνέχεια στην Αρχιεπισκοπή.

Φλογερός κήρυκας της σοσιαλιστικής ιδεολογίας, απαύγασμα της δημοκρατικής και πατριωτικής- του συνείδησης.

Πραγματικός δάσκαλος στο επάγγελμα προσπαθούσε με ζήλο και αφοσίωση να μεταλαμπαδεύσει στους μαθητές- του τις πανανθρώπινες αξίες της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του πατριωτικού φρονήματος.

Ακόμα και ως δημοσιογράφος άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα- του με το έργο- του στις εφημερίδες «Ανεξάρτητος» και «Τα Νέα».

Η προσφορά- του στο Σοσιαλιστικό Κόμμα ΕΔΕΚ δεν μπορεί να αναφερθεί ούτε καν ακροθιγώς γιατί είναι αδύνατο να προσδιορισθεί και να περιγραφεί. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Βάσος Λυσσαρίδης τον είχε στενό συνεργάτη μέχρι και το θάνατό- του.

Ο Ρένος Πρέντζας με την πορεία της ζωής- του και τη δράση- του έδωσε υπόσταση στον όρο ανιδιοτέλεια. Το πάθος- του για υλοποίηση των στόχων του Σοσιαλιστικού Κινήματος και ο αδιάκοπος αγώνας- του ενέπνεε τους συνεργάτες- του, προσέδιδε αξία στις προσπάθειές- τους.

Αυτή την προσωπικότητα είχα την τύχη να την γνωρίσω και να συνεργασθώ μαζί- της.

Ήταν το 1976 ως στρατιώτης όταν συναντηθήκαμε για πρώτη φορά. Οι συναντήσεις μας γίνονται άλλοτε στα γραφεία της εφημερίδας στο χώρο της παλιάς Διεθνούς Έκθεσης και άλλοτε στο ισόγειο διαμέρισμα της οδού Δελφών.

Πάντα με τη λήψη προληπτικών μέτρων προστασίας.

Η σχέση αυτή έγινε πιο στενή στα φοιτητικά- μου χρόνια. Με συμβουλές και παραινέσεις με βοήθησε στα πρώτα- μου βήματα στο φοιτητικό κίνημα της Θεσσαλονίκης.

Από την πρώτη στιγμή κέρδισε την εμπιστοσύνη- μου με την πραότητα και την ευγένεια που εξέπεμπε, με τον νηφάλιο λόγο- του αλλά πάντοτε με επιχειρήματα και τεκμηρίωση, με το χαμηλό προφίλ που τηρούσε.

Πραγματικά νιώθω ότι ο Ρένος είναι από εκείνες τις προσωπικότητες που η κατά τα άλλα πλούσια Ελληνική γλώσσα, είναι φτωχή για να περιγράψει την προσωπικότητα- του.

Έφυγε νωρίς, αφήνοντας μεγάλο κενό τόσο στην οικογένειά- του, όσο και στην ΕΔΕΚ.

Κληροδότησε όμως με τη ζωή- του διαχρονική υπερηφάνεια στη σύζυγο- του Μάρω, τη θυγατέρα- του Γαλάτεια και τον γιό- του Νικόλα.

Στους δε συναγωνιστές- του βαριά ευθύνη συνέχισης του αγώνα για Λευτεριά, Δημοκρατία και Κοινωνική Δικαιοσύνη.

Ακολουθεί ο χαιρετισμός του Προέδρου της ΔΕΟΚ, κ. Ι. Αναστασίου:

Ομιλία Προέδρου Συμβουλίου Διοίκησης ΔΕΟΚ Ιωσήφ Αναστασίου

Η γνωριμία μου νε τον Ρένο Πρέντζα ήταν σύντομη.  Τον Νοέμβριο του 1996 προσλήφθηκα στην ΔΕΟΚ τον Γενάρη του 1997 παρέδωσε την σκυτάλη στον τότε Αναπληρωτή Γενικό Γραμματέα, στον συνάδελφο Διομήδη Διομήδους.  Ήταν αρκετό το σύντομο αυτό χρονικό διάστημα όμως για να καταγραφεί ανεξίτηλα στην μνήμη μου η αμεσότητα, η απλότητα, η αξιοπρέπεια η καλοσύνη και το αλτρουιστικό του πνεύμα.

Είναι δύσκολο να μιλήσει κάποιος για ένα τόσο πολυτάλαντο άνθρωπο, για μια τόσο πολυσχιδή προσωπικότητα.  Για ένα αγωνιστή που αφιέρωσε τόσο γενναιόδωρα την ζωή του στην πατρίδα, στα δημοκρατικά ιδεώδη, στο σοσιαλιστικό όραμα, στους απόκληρους και δυστυχισμένους της κοινωνίας.  Σπάνια η ζωή ενός ανθρώπου ταυτίζεται ή πλησιάζει το τέλειο στο ήθος, στην ευαισθησία στην αξιοπρέπεια, στην βαθιά αρετή.  Μια τέτοια σπάνια περίπτωση ήταν ο Ρένος Πρέντζας.  Ο κόσμος του ήταν ο ίδιος κόσμος της Κύπρου.  Ένας κόσμος ζυμωμένος με τον πόνο, τα όνειρα και τις ελπίδες του απλού εργάτη, του αγνού ιδεολόγου, του φλογισμένου επαναστάτη, του ταπεινού χριστιανού.

Ένας κόσμος που ξετυλίγεται σαν κουβάρι από την στιγμή που μικρό, αμούστακο αγόρι μόλις στα 11 του χρόνια είχε δώσει τον όρκο της ΕΟΚΑ για την απελευθέρωση της Κύπρου από τους Άγγλους.

Είναι πολλοί αυτοί που ξεκίνησαν αγωνιστές με οράματα και προσδοκίες για να αλλάξουν τον κόσμο, να τον κάνουν καλύτερο και πιο ανθρώπινο, αλλά στην πορεία εξόκειλαν σε θελκτικά λιμάνια χάνοντας τον προορισμό τους.

Ο Ρένος παρέμενε σταθερός στις αξίες του. Δεν υπόκυψε σε καλόηχες σειρήνες, δεν συμβιβάστηκε δεν ξεπούλησε τα ιδανικά και τα οράματα του.  Η διαδρομή του σε ολόκληρη την εξέλιξη του ιστορικού και κοινωνικού βίου είναι αξεδιάλυτα δεμένη με τους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες του τόπου.  Η ζωή του ήταν ένας διαρκής αγώνας για την κατάκτηση της ελευθερίας την ενίσχυση της δημοκρατίας, την καλυτέρευση της ζωής του ανθρώπου.  Για τον Ρένο δεν νοείται σοσιαλισμός χωρίς δημοκρατία, ελευθερία χωρίς κοινωνική ισότητα, δημοκρατία χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη και σεβασμό στην διαφορετική άποψη.

Όταν το 1982 ανέλαβε την ευθύνη της ανασύστασης της ΔΕΟΚ με μόνα εφόδια μια σφραγίδα και ένα μάτσο καταστατικές διακηρύξεις, λίγοι ήταν αυτοί που πίστεψαν ότι θα τα κατάφερνε.  Όμως ο Ρένος ήταν για τα δύσκολα και το απέδειξε στην πράξη.  Πάλεψε για την καθιέρωση της ΔΕΟΚ σε ένα εξαιρετικά δύσκολο περιβάλλον και έθεσε τις βάσεις για ένα συνδικαλιστικό κίνημα, μαχητικό, σοσιαλιστικό, δημοκρατικό, διεκδικητικό.  Ακόμα και όταν παρέδιδε την σκυτάλη στην επόμενο Γενικό Γραμματέα της ΔΕΟΚ στο συνέδριο του 1997 διαβεβαίωνε τους συνέδρους ότι ποτέ δεν θα εγκαταλείψει την ΔΕΟΚ και τους αγώνες της.  Έλεγε στον αποχαιρετιστήριο του λόγο:  «Δεν ξεμπαρκάρω, λοιπόν, δεν νοιώθω ότι έφτασα σε καμία φανταστική Ιθάκη, καμία Ιθάκη δεν προσδοκώ και καμία Ιθάκη δεν μπορεί να με ξεγελάσει.  Ξέρω τι σημαίνουν οι Ιθάκες.  Τις χρειαζόμαστε για να βγούμε στο δρόμο, τις χρειαζόμαστε για να βγούμε στον αγώνα, για ν’ αρχίσουμε ένα-ένα να κάνουμε τα’ ανέφικτα εφικτά, έχοντας ωστόσο πάντα την επίγνωση ότι για κάθε ανέφικτο που το κάνουμε εφικτό, ένα καινούργιο ανέφικτο βάζει μπροστά μας ο νους μας και η καρδιά μας.  Είναι στη φύση μας να ποθούμε το άπειρο, είναι στη φύση μας να κυνηγούμε το ανέφικτο.  Είναι στην ουσία η μοίρα που όρισε στο ανθρώπινο γένος ο Θεός με την εντολή και την κατάρα να κατακυριεύσουμε τη γη.  Είναι εκείνη η πνοή που πρωτοφύσηξε στον πρωτόπλαστο, τον «κατ’ εικόνα και ομοίωσιν».  Η ώρα, που θα πιστέψεις πως έφτασες στην Ιθάκη σου, είναι η ώρα που έχεις πια ετοιμαστεί για να πεθάνεις.  Ζεις όσο έχεις όνειρα, ζεις όσο με κάθε στόχο που κατακτάς, βάζεις στον εαυτό σου ένα καινούριο στόχο.  Χωρίς όνειρα, χωρίς στόχους, έστω κι αν ζεις είσαι ήδη νεκρός.  Τόσο η δική μου κουλτούρα, όσο και η κουλτούρα της ΔΕΟΚ είναι κουλτούρα της ζωής, του ονείρου, των στόχων και των αποτελεσμάτων,  αυτή θα είναι η πορεία και στο μέλλον και είναι πορεία από την οποία δεν είναι δυνατή η παρέκκλιση».

Αυτή την πορεία συνεχίζουμε μεγάλε μας δάσκαλε, αγαπημένε μας Ρένο.  Σε δύσκολους καιρούς για τους εργάτες για την κοινωνία για τους φτωχούς και τους καταπιεσμένους, με τα εκτρώματα της φασιστικής δεξιάς να απειλούν την δημοκρατία στην Κύπρο και στην Ευρώπη.  Με τις αγορές να κηδεμονεύουν τις κυβερνήσεις και να χειραγωγούν την δημοκρατία.  Με τις κοινωνικές ανισότητες να οξύνονται με τους εργαζόμενους να διεκδικούν ξανά το οκτάωρο και τα βασικά εργασιακά δικαιώματα τους.  Με την πατρίδα μας ακόμα μοιρασμένη και τις μεγάλες δυνάμεις να εξευμενίζουν τον κατακτητή.  Όμως μεγάλε Δάσκαλε η πορεία της ΔΕΟΚ είναι αυτή που εσύ χάραξες.  Γιατί κρατάμε σαν ευαγγέλιο αυτά που μας έλεγες: Είμαστε στην ΔΕΟΚ για να κάνουμε πραγματικότητα τα όνειρα μας.  Θέλουμε να μεγαλώσουμε την ΔΕΟΚ για να κάνουμε πιο αποτελεσματικά τα όπλα μας για να κάνουμε περισσότερο βατό τον δρόμο που θέλει να βαδίσει η κοινωνία μας.  Σ΄ αυτούς τους δύσκολους καιρούς η ΔΕΟΚ είναι πλέον μια καταξιωμένη συνδικαλιστική οργάνωση.  Ισότιμο μέλος όλων των τριμερών Συμβουλευτικών Σωμάτων, μέλος της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων.  Με θέσεις και προτάσεις για όλα τα κρίσιμα εργασιακά και κοινωνικά θέματα.  Μαχητική και διεκδικητική στον αγώνα για αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας για την θεσμοθέτηση γενικού κατώτατου μισθού για την εφαρμογή του Γενικού Σχεδίου Υγείας για ισχυρές συλλογικές συμβάσεις για την ισότητα των φύλων στην απασχόληση και δίκαιη κατανομή του εθνικού εισοδήματος.

Φίλες και φίλοι,

Για’ μας ο Ρένος Πρέντζας δεν είναι απλά μια εμβληματική μορφή του συνδικαλιστικού κινήματος και της πολιτικής ζωής του τόπου.  Μια ιστορική προσωπικότητα που κοσμεί με τις φωτογραφίες της τα γραφεία της οργάνωσης.  Για μας ο Ρένος θα είναι πάντα ο δάσκαλος, το παράδειγμα, ο εμπνευστής μας, ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή σ’ αυτή την μικρή κόγχη που ονομάζεται ΔΕΟΚ και της έδωσε ζωή, όραμα και προοπτική.  Πάντα στα αυτιά μας θα ηχεί και θα μας οδηγεί ο Μικρός Θοδωρής «όχι έσσεται ήμαρ, φέρνουμε ήμαρ».  Εμείς θα φέρουμε την μέρα αλλιώς μοναχή της ποτέ δεν θα ρτεί.»

Ακολουθεί το κείμενο του κ. Λ. Θ. Αποστολίδη

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΡΕΝΟΥ ΠΡΕΝΤΖΑ

Ξεχωριστή η μέρα αυτή για την οικογένεια του Ρένου, τους συναγωνιστές και τους φίλους του.  Ξεχωριστή ημέρα αυτή για την ΕΔΕΚ, τη ΔΕΟΚ και την οικογένεια που διοργάνωσαν αυτό το Πνευματικό Μνημόσυνο. Οι προσφωνήσεις των φίλων Μαρίνου Σιζόπουλου και του Ιωσήφ Αναστασίου μας άγγιξαν το νου και την καρδιά μας με το λόγο τους για την πολύπλευρη δράση του Ρένου. Πέρασαν είκοσι χρόνια όταν στις 20 Νοεμβρίου 1998, ο Ρένος έφυγε για το μεγάλο ταξίδι. Οι αναμνήσεις, όμως από την πολυτάραχη ζωή του και τα συναισθήματα πλημμυρίζουν την σκέψη μας. Είναι σαν να έφυγε χθες. Ο καθένας σε αυτή την αίθουσα θυμάται την εικόνα, τη μορφή και τον λόγο του. Πολυσχιδής προσωπικότητα. Ως αγωνιστής της πατρίδας και του ελληνισμού, από μικρός έδωσε ενεργά το παρόν. Ως μαχητής της Δημοκρατίας και της Ανεξαρτησίας, μιας ενιαίας και κυρίαρχης Κύπρου, βρίσκονταν πάντα ένα βήμα πιο μπροστά. Ως δάσκαλος, δημοσιογράφος, διανοούμενος, συγγραφέας και πολιτικός, παντού έδωσε ενεργά το παρόν. Δυστυχώς, τα οράματά του για την πατρίδα δεν έχουν ακόμη πραγματοποιηθεί.

Το πνευματικό μνημόσυνο του Ρένου, συμπίπτει με δύσκολους καιρούς για τον ελληνισμό. Ο ορίζοντας επίλυσης του Κυπριακού είναι ΣΎΝΝΕΦΟ ΣΚΕΠΉΣ και η ορατότητα ιδιαίτερα θολή. Η τουρκική επιθετικότητα ρητορικά, αλλά και με δράσεις απειλεί Ελλάδα και Κύπρο. «Θα ρίξουμε τους Έλληνες στη θάλασσα», λέει ο Ερντογάν. Όχι μόνο δεν αποσύρουμε τον κατοχικό στρατό, αλλά θα τον ενισχύσουμε. Έχει ανάγκη ο ελληνισμός, Ελλάδα και Κύπρος, από αγωνιστές σαν τον Ρένο. Σε αυτές τις συνθήκες έχει ανάγκη ο ελληνισμός από ιδέες, οράματα που θα κάνουν την Ελλάδα και την Κύπρο ισχυρές δημοκρατίες. Έτσι μονάχα οι συμπολίτες μας θα είναι περήφανοι, ευτυχισμένοι και έτοιμοι πάντα να προασπίζονται τη Δημοκρατία και τη Λευτεριά. Έτσι και το ανήσυχο πνεύμα του Ρένου θα ηρεμήσει στο χώρο όπου το φυσικό ανταμώνει το θείο. Τι πρώτα απ’όλα να αναφέρει κανείς για τη δράση του.

Από τα μαθητικά του χρόνια μετείχε στη Χριστιανική Ένωση και στην ηλικία των 11 εντάσσεται στην Α.Ν.Ε. και διανέμει φυλλάδια και προκηρύξεις της ΕΟΚΑ. Με πάθος συμμετέχει στις διαδηλώσεις κατά των Άγγλων. Η συμμετοχή του στον εθνικοαπελευθερωτικό  αγώνα και η δράση του από τα μαθητικά του χρόνια διαμόρφωσαν το αξιακό του πρότυπο. Για τη Δημοκρατία και την Ανεξαρτησία της Κύπρου. Για τον Σοσιαλισμό και την Κοινωνική Απελευθέρωση. Για την αγάπη του στην πατρίδα και την οικογένεια. Για την αγάπη του στην Ελλάδα και τους φίλους του. Χαμογελάει εγκάρδιος με ανοιχτούς ορίζοντες σε νέες ιδέες και ρεαλιστής, οργανωτικός, παθιασμένος και επίμονος σε ότι έβαζε ως στόχο.

Για μένα όμως προσωπικά πάνω απ’όλα ήταν ο άνθρωπος που με συνέδεσε κατά μοναδικό τρόπο με την Κύπρο. Με τους αγώνες της πολύπαθης Κυπριακής Δημοκρατίας που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Με τους αγώνες του εργαζόμενου λαού για αξιοπρεπή ζωή και συλλογικά δικαιώματα προστασίας της εργασίας. Ένιωθα και νιώθω τους πολίτες της Κύπρου αδελφούς. Από διάφορα αξιώματα, όπου είχα την τιμή να υπηρετήσω, είτε σαν αντιπρόεδρος της Βουλής και Πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, είτε ως υφυπουργός Άμυνας οι υποθέσεις της Κύπρου με απασχολούσαν πάντα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε ορισμένα γεγονότα που ζωντανεύουν στη μνήμη μου από την πολύχρονη φιλία με τον Ρένο.

Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και τους μεγάλους εργατικούς και κοινωνικούς αγώνες (1976 – 1982) για τον εκδημοκρατισμό των θεσμών και της Δημοκρατίας από την επάρατο Χούντα πρωτογνώρισα τον Ρένο. Είχα την ευθύνη στο ΠΑΣΟΚ για τα εργατικά και συνδικαλιστικά ζητήματα και ο Ρένος μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα έγινε καλός φίλος και αδελφός..

Με τον ερχομό του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το 1982 ψηφίσθηκε ο ν. 1264/82, ένας νόμος πρωτοποριακός για τις συνδικαλιστικές ελευθερίες και τα δικαιώματα.

Με τον εκδημοκρατισμό της ΓΣΕΕ, συγκρότησα το νομικό τμήμα της Συνομοσπονδίας και δημιούργησα το Κέντρο Μελετών Τεκμηρίωσης και Εκπαίδευσης που μετεξελίχθηκε στο σημερινό ΙΝΕ/ ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ.

Από το 1982 και μετά όταν ο Ρένος ερχόταν Αθήνα, ήταν αδύνατο να μην με συναντήσει. Να μου μιλήσει για το Κυπριακό. Να ερευνά και να σκέπτεται πως θα δημιουργήσει ισχυρό συνδικαλιστικό – σοσιαλιστικό ρεύμα. Πολλές από τις ιδέες αυτές έγιναν πραγματικότητα.  Γνώρισα έναν άνθρωπο πλούσιο σε συναισθήματα. Με πάθος να υπερασπίζεται τις αρχές και τις αξίες για την πατρίδα και τους φίλους. Η διαδρομή του στον όμορφο και περιπετειώδες δρόμο της ζωής του ήταν γεμάτη από αγώνες και δράση: ως φοιτητής, ως συνδικαλιστής, ως πατριώτης, ως καθηγητής, ως πολιτικός και δημοσιογράφος, μία πραγματική ξεχωριστή προσωπικότητα.

Αξίζει να θυμίσω ορισμένα γεγονότα που πολλές φορές τα συζητούσαμε.

Το 1963 βρίσκει τον Ρένο πρωτοετή φοιτητή της Ιστορίας και της Αρχαιολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Η τουρκοκυπριακή ανταρσία και η απειλή της Τουρκίας για εισβολή οδηγούν τους κύπριους φοιτητές μας και τον ειρηνιστή Ρένο σε ομάδες εθελοντών για στρατιωτική εκπαίδευση για να βρεθεί στις μάχες της Τηλλυρίας ζώντας τη βαρβαρότητα του πολέμου. Βίωμα Δάσκαλος από φύσης του φώτιζε τη νύχτα των συστρατιωτών του μοιραζόμενος τις γνώσεις του. Ο Ρένος είχε την τύχη να σπουδάσει σε μία περίοδο κοσμογονικών αλλαγών στην Αθήνα.

Φυσιολογική επιλογή για τον Ρένο η Δημοκρατία και ο Σοσιαλισμός πρωτοστάτησε στην ίδρυση της συνδικαλιστικής Δημοκρατικής Κίνησης Κυπρίων Φοιτητών και εκλέγεται στην ηγεσία της ΕΦΕΚ στις εκλογές 1966-67. Σύντομα θα καθαιρεθεί από αυτό το πόστο από τη στρατιωτική Χούντα των Αθηνών όπως και όλα τα αιρετά Συμβούλια με την επικράτηση του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου. Ξεκινά γι’ αυτόν ο αντιχουντικός αγώνας, συνδέεται με ομάδες αντίστασης και συμβάλει με σύνεση και διορατικότητα στην απόφαση για την πολιτική κατεύθυνση της αντίστασης και αποκατάστασης της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.

Με την επιστροφή του στην Κύπρο κάτω από πιο ελεύθερες συνθήκες τώρα πρωτοστατεί και πάλι στην ίδρυση της ΕΑΔΕ (Επιτροπή για αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα).

Ο ενθουσιασμός και το πάθος με τα οποία ο Ρένος μιλούσε για τη Δημοκρατία και τον σοσιαλισμό, οι οραματισμοί του για μια δίκαιη κοινωνία και ανθρώπινη ζωή ώθησαν τον Ρένο με πολλούς άλλους αξιόλογους κυπρίους αδελφούς, να βάλουν το σπόρο και να αποτελέσουν το «προζύμι», τα θεμέλια και το στήριγμα του Σ.Κ. ΕΔΕΚ στην Κύπρο.

Το 1969 στην Κύπρο πια ιδρυτικό μέλος της ΕΔΕΚ ταγμένος μέχρι το τέλος για το καλό της Κύπρου και του λαού της. Κατάφερε να αναδειχθεί με τη δράση του σε πολλούς τομείς ως:  καθηγητής, πολιτικός, δημοσιογράφος και στα επόμενα χρόνια θα προσθέτονταν κι αυτά του συγγραφέα και συνδικαλιστή.

Η δασκαλική του καριέρα ξεκίνησε και τέλειωσε στο Grammar School. Πάνω από δέκα χρόνια σκληρής δουλειάς, φύση ανήσυχος και ασυμβίβαστος δίδαξε νέους τρόπους προσέγγισης και διδασκαλίας, αναδιοργάνωσε το τμήμα Ελληνικών, έδωσε νέο σύγχρονο περιεχόμενο στη διδακτέα ύλη, δίδαξε με αγάπη και πάθος Καβάφη, Ελύτη, Ρίτσο, Παλαμά που τόσο αγαπούσε, ανέβασε μοχθώντας μέρα – νύκτα κλασσικές αρχαίες τραγωδίες για τις οποίες μέχρι σήμερα γίνεται αναφορά.

Το 1971 εντάσσεται επίσημα με περισσότερες ευθύνες στη σύνταξη της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» Πρώτος το μεσημέρι, τελευταίος τα χαράματα, στου Κασουλίδη και αργότερα στις «παράγκες της έκθεσης» από τη συγγραφή μέχρι το τύπωμα με «φιλικά δανεικό χαρτί» πολλές φορές, με ή χωρίς καφέ, με απειλές και πυροβολισμούς «ΤΑ ΝΕΑ» ήταν πρωί – πρωί στα περίπτερα. Αυτό όμως που ξεχωρίζει στη δημοσιογραφική του προσφορά ήταν το καθημερινό Χρονογράφημα που με τόση ευαισθησία προσέγγιζε και έγραφε.

Ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση στην προσφορά του Ρένου Πρέντζα στα κοινά να είναι η απόφασή του, μετά από έντονο προβληματισμό, να αναλάβει την ευθύνη για τη διοργάνωση συνδικαλιστικού κινήματος με νέο πνεύμα, σύγχρονες ιδέες, ελεύθερες διαδικασίες και δικαίωμα συμμετοχής και έκφρασης. Η σοβαρότητα και υπευθυνότητα που διέκριναν τον Ρένο σ’ οτιδήποτε αναλάμβανε, σήμαινε μήνες ολοκλήρους, ολοήμερης μελέτης και προεργασίας για να γίνει ΔΕΟΚ (που τότε ήταν ταμπέλλα) σε λίγο μόνο χρόνο με ιδιόκτητο οίκημα, με δικό της κατασκηνωτικό χώρο με άρτιες εγκαταστάσεις να έχει σωστή φωνή η Κύπρος στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ΙLO) Να δημιουργηθούν νέα δεδομένα και προοπτικές για τους εργαζομένους.

Με την εκλογή του στη Βουλή το 1991 συνεχίζει τον επίμονο αγώνα του για ριζικές κοινωνικό- οικονομικές αλλαγές και πιο ανθρώπινη και δίκαιη νομοθεσία. Συμμετέχει στις επιτροπές Οικονομικών, Παιδείας και Εργασίας και με δική του πρωτοβουλία και συμβολή καταρτίζει νομοσχέδια – νόμους ο αριθμός των οποίων αποτελεί ρεκόρ για πενταετή θητεία. Με επιμονή και συντονισμένες δράσεις προωθεί τη νομοθετική εργασία στους τομείς των εργατικών και εκπαιδευτικών θεμάτων όπως η νομοθεσία για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και ο νόμος «Περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία» που καταθέτει ο ίδιος στο κεφάλαιο Δ αίροντας έτσι την πολυετή αναβλητικότητα των υπουργείων.

Παράλληλα με τόσα πολλά που ενασχολείτο, το 1989 ο Ρένος ιδρύει το Κέντρο Εργασιακών Μελετών ΚΕΜΕ με στόχους τη συνδικαλιστική κατάρτιση και διοργάνωση συνεδρίων, σεμιναρίων και εκδηλώσεων κοινωνικού και πολιτικού προβληματισμού. Συγγράφει και μεταφράζει χρήσιμα βιβλία και άρθρα όπως τον « Σύγχρονο Συνδικαλιστή», «ΜΗΝ Τ’ ΑΦΗΝΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΥΧΗ – τεχνικές του πολιτικού μάνατζμεντ». «Το Αλφαβητάρι της Προεδρίας» και «Η τέλεια Διαπραγμάτευση», «Cyprus Harmonisation with the acquis communautaire in view of the accession», «Κύπρος – Ευρωπαϊκή Ένωση: Συμβολή στην προετοιμασία για αποτελεσματικές διαπραγματεύσεις ένταξης» και «Κύπρος: Νοτιοανατολικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Το 1996 μετονομάζεται σε Ίδρυμα Κοινωνικοπολιτικών Μελετών Ι.Κ.Μ.Ε. διαπλατύνοντας το φάσμα των δραστηριοτήτων και ως πρόεδρος δραστηριοποιείται σε μελέτες, συνέδρια και σεμινάρια με θέμα το Κυπριακό και το παρόν και μέλλον της Κύπρου ιδιαίτερα σε σχέση με την πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τον Οκτώβρη του 1998 μέσω της Ι.Κ.Μ.Ε. διοργανώνει συνάντηση Ελληνοκυπρίων  - Τουρκοκυπρίων στις Βρυξέλλες με θέμα «Η Κύπρος μετά τη λύση» και στην εισαγωγή του αναφέρει: «Γνωρίζω πως μερικές από τις ιδέες αυτές φαίνονται απόμακρες. Όμως δεν θυμάμαι να έχω επιχειρήσει ποτέ οτιδήποτε στη ζωή μου που φαινόταν εφικτό. Και σας διαβεβαιώνω πως δεν απέτυχα σε όλα.

Τα εφικτά είναι πολύ πληκτικά. Είναι μονάχα αναπαραγωγές. Μετατρέποντας  αυτό που φαίνεται ανέφικτο σε πραγματικότητα, αυτό είναι κάτι που κάποιος μπορεί αξιόπιστα να αποκαλέσει παραγωγική προσπάθεια. Ας είμαστε παραγωγικοί».

Το καλοκαίρι του 1997 καλείται από την Κυβέρνηση να στελεχώσει ως Σύμβουλος την ομάδα εργασίας για εναρμόνιση της Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πόστο το οποίο υπηρέτησε με την χαρακτηριστική του ευσυνειδησία και αφοσίωση. Ένας χρόνος ήταν αρκετός για να κερδίσει την εκτίμηση και αγάπη όσων είχαν την τύχη να δουλέψουν μαζί του.

Ως αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και Πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων το 1996, είχα την τύχη και τη χαρά να συνεργαστώ με τον Ρένο και να ανταλλάξουμε σκέψεις και προβληματισμούς. Ένιωθα χαρούμενος και περήφανος που είχα αναλάβει τα ευρωπαϊκά θέματα σε το ελληνικό Κοινοβούλιο για την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.. Ο ξαφνικός θάνατός του άφησε ένα μεγάλο κενό. Αλλά επί ελληνικής προεδρίας, παρά τις απειλές των Τούρκων, η Κύπρος έγινε μέλος της Ε.Ε. Το όνειρό σου Ρένο έγινε πραγματικότητα.

Σε μία αυτοπαρουσίασή του στο «ποιος είναι ποιος» με το οποίο ξεκινούσε τα επιμορφωτικά του σεμινάρια εξομολογείται πως από όλες τις ιδιότητές του ως εκπαιδευτικού, δημοσιογράφου, αρχισυντάκτη και εκδότη εφημερίδας, βουλευτή συνδικαλιστή κρατά μόνο το Δάσκαλος.

Έφυγε στις 20 Νοεμβρίου 1998 γράφοντας μέχρι λίγα λεπτά πριν, ομιλία για τα «Δικαιώματα του Παιδιού» με τελευταία φράση την αγαπημένη του ρήση από τον Γκαίτε «ανέχομαι σημαίνει προσβάλλω».

Ως οικογενειάρχης, σύζυγος και πατέρας, ήταν απλόχερος, γεμάτος από συναισθήματα περηφάνειας και αγάπης για την Μάρω Μανούρη και τα παιδιά του Γαλάτεια, Τατιάνα και Νικόλα.

Περηφανεύονταν για τη συμπαράσταση και την αγάπη της Μάρως. Περηφανεύονταν για τις σπουδές του Νικόλα στο Cambridge και βέβαια είχε μεγάλη χαρά για το γάμο της Γαλάτειας με τον Πέτρο.

Θα ήθελα να κλείσω αυτή την αφήγησή μου σε ένα ξεχωριστό φίλο με τους δικούς του προβληματισμούς:

Στο βιβλίο του «Θοδωρής» που εκδόθηκε το 1989 και είναι οι εμπειρίες του που είχε σαν παιδί από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα 1955-59, σε μία συζήτηση του Θοδωρή με τον παππού του αναφέρει:

«- Κοίταξε Θοδωρή τον ευκάλυπτο, είπε ο παππούς.  Έτσι είναι, γιέ μου, η ζωή του ανθρώπου. Σαν τον ευκάλυπτο. Βλέπεις; Κάθε στιγμή κι αλλιώτικο σχήμα. Κοίτα πώς χορεύει.... Τώρα, ύστερ' από τη βροχή γαληνεμένα, ανάερα, απαλά. Πριν από τη βροχή όμως χόρευε άγρια, δυνατά, φουρτουνιασμένα, σαν τον κρητικό τον πεντοζάλη. 'Ηρτε η βροχή, έβγαλε το άχτι του και τώρα να τον που μέρεψε, γαλήνεψε η ψυχή του, κοίταξε τι ανάλαφρα που χορεύει.... ' Ετσι είναι ή ζωή. Τη μια άγρια, όλο φουρτούνα και ταραχή. Στοιβάζει τον καρπό της στέρησης, την οργή ....

- Τί είναι η στέρηση παππού;

- Είναι να χρειάζεσαι κάτι και να μην το έχεις. Να χρειάζεσαι φαΐ και να μην έχεις. Να διψάς και νερό να μην έχεις. Να θέλεις να ορίζεις τον εαυτό σου και τον τόπο σαν και να μη σ' αφήνει ο Εγγλέζος.

- " Εχει στέρηση ο ευκάλυπτος;

Έχει, παιδί μου. Στην αναβροχιά διψά. Θέλει νερό, να πάρει ζωή. Θέλει αέρα, θέλει φως... όλοι έχουμε στέρηση. ' Ολοι έχουμε οργή. Η οργή μεγαλώνει όσο μεγαλώνει η στέρηση. Ώσπου έρχεται το ξέσπασμα, ο σηκωμός, το πάλεμα. Τίποτε δε γίνεται χωρίς να παλέψεις. Κι αν έχεις μυαλό και δύναμη, αν παλέψεις σωστά, τότε νικάς, διώχνεις τη στέρηση, φέρνεις το δίκιο και την αγάπη και την καλοσύνη.

- Κι αν δεν παλέψεις;

- Δε γίνεται. Δε μπορεί να μην παλέψεις. Μπορεί να μην το καταλαβαίνεις, μα πάντα παλεύεις. Μόνο ο θάνατος σταματά την πάλη. Κι αφού έτσι ή αλλιώς, ξέροντάς το ή όχι, πάντα παλεύεις, καλύτερα να το ξέρεις πως είσαι στην παλαίστρα, να το καταλαβαίνεις και να μη στέκεσαι σαν το ξερό το κούτσουρα να τις τρώς.

Καλύτερα να κατευθύνεις εσύ το πάλεμα, γιατί έτσι είναι πιο εύκολο να νικήσεις.»

Ο Ρένος μας νουθετεί με το πνεύμα του ότι τίποτε δεν χαρίζεται σε αυτή τη ζωή. Τα πάντα κατακτώνται με αγώνα. Αυτό τον αγώνα σου Ρένο συνεχίζουμε για μία ισχυρή, κυρίαρχη και Ενιαία Κυπριακή Δημοκρατία Κύπριοι και Έλληνες.

Αυτό τον αγώνα σου Ρένο συνεχίζουμε για την προστασία της εργασίας και τα δικαιώματα των εργαζομένων για μία αξιοπρεπή ζωή.

Φίλε υποκλινόμαστε, συναγωνιστές, οικογένεια και φίλοι σου στην προσφορά σου στα δημόσια πράγματα και την αγάπη σου, το πάθος σου για μία ισχυρή Κυπριακή Δημοκρατία χωρίς εξαρτήσεις και προστάτες.

Γραφείο Τύπου,

Λευκωσία, 12 Ιανουαρίου 2019